Dziedzictwo kulturowe, a zbędne kilogramy
Zaledwie jeden na czterech Polaków jest aktywny fizycznie. To stawia nas bliżej mieszkańców południa Europy niż aktywnych Skandynawów. Otyłość wśród Polaków jest coraz częstszym problemem. Czy dziedzictwo kulturowe może nam pomóc zrzucić zbędne kilogramy?
Włoscy partnerzy projektu, w którym uczestniczy Wyższa Szkoła Biznesu i Nauk o Zdrowiu, postanowili przekonać nas, że dziedzictwo kulturowe danego miejsca może sprawić, że staniemy się aktywni fizycznie.
Statystyki dotyczące ruchu i aktywności fizycznej w Polsce pokazują, że pod tym względem wypadamy poniżej średniej dla krajów Unii Europejskiej. Według badania TNS sprzed kilku lat, jest nam bliżej do mieszkańców południa kontynentu niż Skandynawii, gdzie aktywna jest zdecydowana większość populacji. Odsetek osób (wg danych Ministerstwa Sportu i Turystyki) spełniających kryteria WHO dot. aktywności fizycznej podejmowanej w czasie wolnym to zaledwie 23%.
Tymczasem Biuro Analiz Sejmowych RP informuje, że częstość występowania nadwagi i otyłości w Polsce stale wzrasta i jest obecnie jednym z najpowszechniej występujących problemów zdrowotnych, związanych ze stylem życia. Ponad połowa dorosłych i co ósme dziecko są otyłe lub mają nadwagę.
Korzyści związane z regularną aktywnością fizyczną są dobrze znane. Ruch wpływa na redukcję ciśnienia, pozwala kontrolować poziom cholesterolu i cukru we krwi, zmniejsza nadmiar tłuszczu, podnosi poziom endorfiny i umożliwia "rozładowanie" hormonów, takich jak adrenalina, noradrenalina i dopamina w stresujących warunkach. Zapewnia więc niezliczone korzyści zdrowotne oraz dobre samopoczucie.
Zainspirowani przez Włochów przyjrzeliśmy się jak ten problem wygląda w Łodzi i okolicach. Jakie „preteksty” wpisujące się w nasze regionalne, miejskie, łódzkie dziedzictwo kulturowe mogłyby stać się przyczyną dla aktywizacji fizycznej poszczególnych osób, a nawet całych grup?
Łódzkie parki
To najbardziej dostępna dla wszystkich forma spędzania wolnego czasu aktywnie i na świeżym powietrzu. Większość parków powstała w końcu XIX w. i na początku XX w., jako ogrody otaczające pałace i wille fabrykantów, a także jako parki publiczne. Część z nich zaprojektowana została przez wybitnych polskich planistów zieleni, a do tego położone są w centralnym obszarze miasta. Parki to nie tylko alejki, ławki, place zabaw i zieleń. To także bieżnie, ścieżki rowerowe czy miejsca do uprawiania gier zespołowych. Łódzkie parki, zwłaszcza te o charakterze zabytkowym, są również miejscami wydarzeń kulturalnych oraz imprez plenerowych, w tym promujących zdrowy styl życia. Nie brakuje zajęć dla miłośników nordic walkingu, slowjoggingu, można skorzystać bezpłatnie z nart biegowych (MOSiR).
Imprezy miejskie
Tradycja karnawału nie jest u nas niestety tak powszechna, jak we Włoszech. Kiedy jednak zastanowimy się, która z miejskich imprez poprzez swoją cykliczność, atrakcyjność i istotność może pretendować do miana „zamiennika” przychodzi na myśl Light Move Festival. Nie tylko ze względu na koloryt wydarzenia. Impreza jest rozległa obszarowo i na tyle atrakcyjna by wyciągnąć z domu rzesze łodzian i sprawić, żeby spacerowali po mieście z autentycznym zainteresowaniem. Podświetlenia, animacje i towarzyszące im atrakcje ściągają co roku do centrum Łodzi setki tysięcy osób. Długość trasy, jaką planujemy pokonać podczas festiwalu, może być mocno zróżnicowana w zależności od tego, co chcemy zobaczyć i czy zwiedzanie zaplanujemy na jeden wieczór, czy na cały festiwalowy weekend. Zakładając jednak, że chcemy poruszać się w zazwyczaj najbardziej zapełnionym atrakcjami trójkącie Manufaktury, Placu Wolności i okolic ŁDK-u wraz z dworcem Łódź Fabryczna pokonamy dystans co najmniej 3-4 km.
Street art
Popularny na świecie trend sztuki ulicznej dotarł do Łodzi już wiele lat temu. Dzięki działalności Fundacji Urban Forms i corocznemu festiwalowi, podczas którego powstają nowe prace, miasto może się poszczycić imponującą kolekcją wielkoformatowych murali i mniejszych obrazów / instalacji. Wędrówka po mieście szlakiem street artu to jedna z propozycji na aktywność fizyczną połączoną z poznawaniem dziedzictwa kulturowego miasta – i to naprawdę wyśmienita! Na stronie Urzędu Miasta Łodzi dostępna jest mapa street artowych obiektów. Znajdziemy na niej 131 pozycji oraz dodatkowych 30 wyodrębnionych jako Murale Pamięci Dzieci Bałut odwołujące się żydowskiej historii miasta z okresu II wojny światowej.
Na szlaku mamy szansę odkryć nieznane dotychczas zakątki miasta i tajemnicze podwórka, czasami spojrzeć na znajome już budynki z perspektywy ściany pokrytej malowidłem. Wykorzystane przez artystów techniki tworzenia obejmują oprócz tradycyjnej farby w puszce również mozaiki ceramiczne czy metodę sgrafitto.
Imprezy biegowe
Aktywność fizyczna sensu stricto. Czy można jednak mówić w tym przypadku o dziedzictwie kulturowym? W Łodzi można.
Od wielu lat niezwykle popularne są co najmniej dwie imprezy biegowe nawiązujące bezpośrednio do dziedzictwa kulturowego dawnej Łodzi fabrykanckiej. Jedną z nich jest Bieg ulicą Piotrkowską, a drugą Bieg Fabrykanta. Trasy zostały opracowane tak, by prowadzić uczestników szlakiem historii miasta i najważniejszych obiektów XIX -wiecznej Łodzi. - W przypadku Biegu Fabrykanta start i meta biegu są konsekwentnie, co roku w tym samym miejscu - na ternach Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, a trasa poprowadzona jest przez tereny Księżego Młyna. Zawodnicy mijają po drodze dawną Ziemię Obiecaną "w pigułce"; są to jednocześnie niszczejące, jak i zrewitalizowane kompleksy pofabryczne, ponadto Szkoła Filmowa, Park Źródliska czy Familoki – wylicza organizator biegu Bartłomiej Sobecki.
Krótki przegląd możliwości połączenia aktywności fizycznej z poznawaniem dziedzictwa kulturowego w łódzkim wydaniu jest oczywiście uproszczony, a spośród możliwości wybraliśmy jedynie kilka. Jako „młode” miasto mamy zupełnie odmienne możliwości w tym zakresie od siedziby naszego włoskiego partnera.Nie oznacza to jednak, że nasze, łódzkie możliwości są w tym zakresie gorsze. Są po prostu inne, a my żyjąc tu i teraz powinniśmy nauczyć się z nich czerpać.
Ideą przewodnią projektu SportH Creating original synergies between phisycal activity and cultural heritage 603012-EPP-1-2018-1-IT-SPO-SSCP jest stymulowanie aktywności fizycznej poprzez próbę uczynienia go przyjemnym i angażującym. Wskazując uczestnikom atrakcyjny powód do wyjścia z domu chcemy zwiększyć ich zainteresowanie i motywację. Wykorzystanie w tym celu dziedzictwa kulturowego, przyrodniczego czy duchowego, jako środka do osiągnięcia wszystkich wymienionych celów wydaje się najlepszą i naturalną drogą.
